آيت الله شيخ عيسى قاسم : “سخنى در باب اصلاح”

* اصلاح وضعیت به معنای برقراری یک آرامش ظاهری بین مردم و حکومت آن هم بر اساس قاعده باقی ماندن ظالم بر ظلمش و مظلوم ماندن مظلومان نیست.

بسم الله الرحمن الرحيم

والصلاة والسلام على أشرف الخلق والمرسلين، محمد وآله الطيبين الطاهرين.

اصلاح وضعیت بین مردم و حکومت به معنای صرفاً وجود رضایت (اعلام موافقت) آشکار مردم از آن حکومت و تسلیم شدن آنها در برابرش آن هم در شرایطی که وضعیت بد همچنان ادامه داشته‌و به ظلم شناخته شود نیست. این امر نمکن است بالاجبار و بعلت اضطرار و عدم توانایی تغییر رخ دهد.

پر واضح است که از سویی عقل و اسلام چیزی را بر برقراری عدالت مقدم نمیدارند و از سوی دیگر نیز هیچ بنایی بر اساس ظلم و بی عدالتی بنا نمیگردد. این جدای از تسامح (از ملزومات اصلاح) در حق این طرف یا آن طرف به نفع دیگری در روابط شخصی و بطور رضایتمندانه و با در نظر گرفتن اینکه این تسامح باعث ایجاد ظلم، غلظت بخشیدن به آن و گسترش آن نشود، است.

اصلاحات فرایندی برای برچیدن وضعیت فاسد موجود، برقراری وضعیتی درست، جایگزینی ظلم با عدالت در روابط و اعطای حق هر کسی به صاحب آن حق است. اصلاحات به معنای برقراری یک آرامش ظاهری بین دو طرف -مردم و حکومت یا گروهی از یک قوم و گروه دیگر- آن هم بر اساس قاعده باقی ماندن ظالم بر ظلمش و مظلوم ماندن مظلومان نیست.

این یکی از اصول اساسی صحبت در خصوص اصلاحات است که جایگزینی ندارد و هیچ مغالطه ای در آن پذیرفته نیست که با مغالطه و تحت عنوان تسامح حالتی از ظلم ایجاد گردد. حقیقت و موجودیت اصلاحات منافی ظلم است و ظلم نیز حقیقتی منافی اصلاحات است.

اصلاحات می تواند جزئی یا کلی باشد و در صورتی که ناقص باشد همان اصلاحات جزئی است که آنچه ناقص است همچنان مورد مطالبه است و باب تلاش و کوشش برای تکمیل آن اصلاحات بطور کامل باز است و بسته شدنی نیست مگر آنکه در تمامی مساحت آن، حق جایگزین باطل (خطا) شود. عقل، دین و مصالح عمومی به هدر دادن چیزی از حق و رسمیت دادن به چیزی از باطل (خطا) را نمی پذیرند.

انسان همیشه در راه کمال است و راه او همیشه بسوی رشد است. مجالی برای به تاخیر انداختن آنچه امروز توان اصلاح آن را دارد نیست، شرایط سخت و قدرتمندی که مانع از پیشرفت و تحسین وضعیت هستند را باید به تضعیف و تذلیل کشاند تا آن غایت و هدف اکمل متحقق شود.

حرکت مستمر در جهت کمال در سطح فردی، جامعه و در سطح امت، وظیفه حیات انسان است. روابطی که بر پایه ظلمند حتی جزیی و اندک، راهی به سوی کمال نمی باشند.

ای ملت های امت اسلامی، انجام اصلاحات را به طور کامل و تا نهایتش مطالبه کنید، تمامی زندگی امتداد اصلاحات است، راه رسیدن به کمال در کل زندگی انسان -چه بطور فردی و چه در سطح جامعه، چه برای جوان و چه پیر- متوقف شدنی نیست.

والسلام عليكم ورحمة الله وبركاته.

عيسى أحمد قاسم
٢٨ يوليو ٢٠٢١
۶ مرداد ۱۴۰۰